TL;DR:

Strategia to umiejętność, którą można rozwijać podobnie jak język obcy – zdobywamy różne poziomy „płynności strategicznej”
Bycie strategicznym to nie to samo co tworzenie strategii – możemy działać strategicznie nawet na poziomie operacyjnym
Skuteczne myślenie strategiczne wymaga znajomości biznesu, użytkownika i kontekstu rynkowego
Strategia firmy kaskaduje się w dół organizacji – od C-level, przez dyrektorów, po zespoły operacyjne
Design ma kluczową rolę w implementacji strategii na poziomie produktowym
Zdolność wpływania na strategię zależy od dojrzałości designu w organizacji i senioralności designera
Dobry strateg projektowy łączy wiedzę o użytkowniku z celami biznesowymi i umie adaptować swoje narzędzia

Czym jest strategia designu według Viviane Anchieta?

W ostatnim odcinku Bom Dia UX miałem przyjemność posłuchać fascynującej rozmowy z Viviane Anchieta – ekspertką od service designu i strategii projektowej. Ta pogadanka to prawdziwa kopalnia wiedzy dla każdego, kto chce lepiej zrozumieć, czym właściwie jest strategiczne myślenie w designie i jak je skutecznie rozwijać.

Viviane przyszła do świata designu z nietypowej strony. Jej formalne wykształcenie to komunikacja społeczna, PR i reklama. Po zwolnieniu w ramach masowej redukcji zatrudnienia, zdecydowała się na sabbatical – czas dla siebie, rozwoju i podróży. To właśnie wtedy odkryła design thinking, który stopniowo doprowadził ją do service designu i strategii.

Strategia jako umiejętność, nie stanowisko

Jednym z najciekawszych punktów rozmowy była perspektywa Viviane na strategię jako umiejętność:

Kluczowe aspekty strategii jako umiejętności:

Podobna do nauki języka obcego – wymaga praktyki i regularnego używania
Występuje w różnych poziomach „płynności” zależnych od doświadczenia
Można ją rozwijać niezależnie od pozycji w firmie
Łączy się z innymi umiejętnościami: komunikacją, negocjacją, analizą danych

„Strategia jest umiejętnością, którą można rozwijać. To jak nauka języka obcego – masz różne poziomy płynności, które zależą od tego, ile praktykujesz i jakie masz doświadczenie.”

To podejście demokratyzuje strategię i pokazuje ją jako kompetencję, którą każdy designer może budować stopniowo.

Różnica między byciem strategicznym a tworzeniem strategii

W podcaście wyraźnie rozróżniono działanie strategiczne od definiowania samej strategii:

Bycie strategicznym (zachowanie strategiczne):

Zadawanie właściwych pytań
Patrzenie na szerszy kontekst poza bieżącym zadaniem
Łączenie potrzeb użytkownika z celami biznesowymi
Podejmowanie decyzji z myślą o długofalowych skutkach

Definiowanie strategii:

Określanie kierunku rozwoju firmy/produktu
Ustanawianie celów długoterminowych
Zwykle domena wyższego managementu
Zawiera element wizjonerski i kierunkowy

Buriti (jeden z prowadzących) słusznie zauważył, że samo wykonywanie badań użytkowników nie jest strategią – to taktyka, która służy realizacji strategii. Strategia to kierunek, w którym firma chce podążać, a nie konkretne działania, które podejmujemy.

Poziomy wpływu strategicznego

Z rozmowy wyłania się kilkupoziomowy model wpływu designerów na strategię:

1. Poziom podstawowy (produkt):

Zrozumienie strategii produktu
Dostosowanie projektów do tej strategii
Zadawanie pytań o szerszy kontekst
Zbieranie danych od użytkowników

2. Poziom średniozaawansowany (zespół/dział):

Wpływanie na decyzje w zespole
Przekładanie strategii produktu na doświadczenia użytkownika
Pokazywanie związku między metrykami UX a celami biznesowymi
Koordynacja działań z innymi zespołami

3. Poziom zaawansowany (firma):

Uczestniczenie w definiowaniu szerszej strategii
Wpływanie na kierunek całej organizacji
Współpraca z C-level przy wizji firmowej
Łączenie trendów rynkowych z możliwościami firmy

Viviane podkreśliła, że początkowo designerzy często muszą „wywalczyć sobie miejsce przy stole”:

„Nie zawsze jesteś zapraszany do udziału w tej dyskusji jako designer. To poprzez codzienną praktykę, obserwowanie badań, konkurencji i rynku oraz wnoszenie tych spostrzeżeń do dyskusji – tak budujesz relację zaufania.”

Strategia kaskaduje się przez organizację

Podcast ujawnił, jak strategia przepływa przez różne warstwy organizacji:

Przepływ strategii w organizacji:

Definiowana na poziomie C-level, często z pomocą zewnętrznych konsultantów
Zazwyczaj obejmuje plan pięcioletni z głównymi celami firmy
Kaskadowana do poziomów dyrektorskich i kierowniczych (poziom taktyczny)
Przekładana na cele roczne i kwartalne
Dalej dzielona na zadania zespołów i produktów (poziom operacyjny)

„Strategia firmy jest definiowana na poziomie C-level. Są to oni, którzy ustalają, często nawet z pomocą konsultingu zewnętrznego. Ta strategia jest następnie komunikowana i kaskadowana, aby każdy rozumiał, jak przyczynia się do tego celu firmy.”

Design działa głównie na poziomie operacyjnym tego planu, ale ma kluczową rolę w jego realizacji poprzez tworzenie odpowiednich doświadczeń użytkownika.

Rola kontekstu i doświadczenia

Uczestnicy dyskusji zwrócili uwagę na istotne czynniki kontekstowe wpływające na strategiczne możliwości designera:

Czynniki wpływające na skuteczność strategiczną:

Dojrzałość organizacji w obszarze designu
Kultura firmy i jej otwartość na innowacje
Poziom senioralności i doświadczenia designera
Relacje z decydentami biznesowymi
Zrozumienie rynku i branży przez designera

„To, ile możesz wpływać na strategię, zależy od kontekstu i kultury miejsca oraz twojej senioralności. Jeśli wciąż nie masz tyle płynności, musisz zacząć praktykować na poziomie produktu.”

Buriti dodał celną obserwację o podejściu wielu młodych designerów:

„Gdzie widzę wielu designerów frustrujących się i spalających swoją karierę, to gdy myślą, że muszą przychodzić i mówić biznesowi, jak ma działać. To czysta arogancja z naszej strony.”

Praktyczne podejście do budowania strategii

Viviane podzieliła się praktycznym przykładem strategicznego wpływu designu:

Case study z doświadczenia Viviane:

Projekt nowego produktu z gotowym, złożonym zakresem od marketingu
W pierwszym miesiącu badań odkrycie, że rozwiązanie jest zbyt skomplikowane
Propozycja rozbicia na mniejsze części i skupienia na podstawowej wartości
Dziewięć miesięcy przekonywania interesariuszy
Ostateczne udowodnienie przez testy użyteczności, że pierwotna wersja była zbyt złożona

Przekonanie interesariuszy zajęło zespołowi prawie dziewięć miesięcy, ale ostatecznie udało się dowieść, że pierwotny plan był zbyt złożony dla użytkowników:

„Dopiero na dwa miesiące przed wdrożeniem udało nam się udowodnić poprzez testy, że pierwotna wersja była za skomplikowana i mogłaby zagrozić naszemu wdrożeniu.”

Ten przykład pokazuje, jak strategiczne myślenie projektowe może wpłynąć na sukces produktu, nawet jeśli wymaga to czasu i cierpliwości.

Narzędzia i zdolności strategicznego designera

Według dyskusji w podcaście, dobry strateg projektowy potrzebuje konkretnych umiejętności:

Kluczowe umiejętności strategicznego designera:

Zadawanie właściwych pytań odkrywających kontekst i cele
Rozumienie danych produktowych i biznesowych, nie tylko UX
Analizowanie konkurencji i trendów rynkowych
Dostosowywanie narzędzi projektowych do kontekstu organizacji
Skuteczna komunikacja z interesariuszami biznesowymi
Facylitacja dyskusji strategicznych
Wizualizacja koncepcji złożonych dla lepszego zrozumienia
Radzenie sobie z frustracją i odrzuceniem pomysłów

„Design ma tę zdolność: używać narzędzi projektowych do ułatwienia rozmowy, wizualizacji tych rzeczy, aby zespół wyszedł z paradygmatu problem-rozwiązanie i mógł spojrzeć na kontekst przed zrozumieniem, w którym kierunku chcemy iść.”

Wnioski na przyszłość

Podsumowując tę bogatą w wiedzę dyskusję, kluczowym przesłaniem jest to, że strategiczne myślenie w designie wymaga czasu, praktyki i systemowego podejścia.

Najważniejsze wnioski z podcastu:

Strategia to umiejętność, którą każdy designer może rozwijać
Budowanie wpływu strategicznego to proces, nie jednorazowe działanie
Znajomość biznesu jest równie ważna jak znajomość użytkownika
Design ma unikalną perspektywę łączącą biznes i użytkownika
Wpływ strategiczny zaczyna się od małych kroków na poziomie produktu
Budowanie zaufania jest kluczem do większego wpływu strategicznego

Jak trafnie zauważył Rodrigo: „To jest ruch zbiorowy budowania strategii, gdzie design musi dotrzeć, aby w jakiś sposób stymulować wizję strategiczną firmy.”

Źródła:

Podcast Bom Dia UX z gościem Viviane Anchieta

Artykuł ten jest częścią nowej serii, w której dzielę się najważniejszymi wnioskami z interesujących podcastów i rozmów o designie. Są to treści, do których warto wracać i czerpać z nich inspirację w codziennej pracy projektowej.

Tag: Viviane Anchieta

Jak budować strategię designu – najważniejsze wnioski z rozmowy z Viviane Anchieta #EN22