TL;DR:
📌 Kluczowe pytanie w rozwijaniu samoświadomości: „Jak byłem współwinny tworzenia warunków, których nie chcę?”
📌 Równanie przywództwa: umiejętności praktyczne + radykalne badanie siebie + wspólne doświadczenia = lepsze przywództwo + większa odporność
📌 Pułapki liderów: przywiązanie do sukcesu i ciągła zajętość to ucieczki przed niewygodnymi prawdami o sobie
📌 Źródło problemów zespołów: nierozwiązane problemy z dzieciństwa ich liderów, nie brak umiejętności czy strategii
📌 Klucz do świadomego przywództwa: zadawanie sobie trudnych pytań i budowanie przestrzeni, gdzie ludzie mogą mówić prawdę
📌 Zrozumienie własnych wzorców: nasze relacje z sukcesem i władzą mają korzenie w doświadczeniach z dzieciństwa
📌 Myślenie długoterminowe: refleksja nad własnym dziedzictwem (legacy) pomaga skupić się na tym, co naprawdę istotne
Prawdziwe przywództwo zaczyna się od trudnych pytań
Jerry Colonna, jeden z najbardziej szanowanych coachów biznesowych na świecie, były współzałożyciel funduszu Flatiron Partners i obecny CEO firmy Reboot, przekonuje, że skuteczne przywództwo zaczyna się od czegoś zupełnie innego niż zazwyczaj myślimy.
Zamiast koncentrować się wyłącznie na umiejętnościach technicznych, strategiach czy zarządzaniu, Colonna proponuje głębsze spojrzenie – na samego siebie. To właśnie zdolność do „radykalnego badania siebie” odróżnia przeciętnych liderów od tych naprawdę wyjątkowych.
„Jesteśmy socjalizowani, by wciskać kit nie tylko sobie, ale wszystkim dookoła, szczególnie w środowisku przedsiębiorców,” mówi Jerry. „Wszystkie nasze firmy rosną, każdy produkt działa, nie mamy żadnych problemów, bo miażdżymy konkurencję – to po prostu kłamstwo.”
Pytanie, które zmienia perspektywę
W centrum podejścia Jerry’ego Colonny znajduje się jedno kluczowe pytanie:
„Jak byłem współwinny tworzenia warunków, których nie chcę?”
To pytanie wymaga wyjaśnienia. Jerry świadomie używa słowa „współwinny”, a nie „odpowiedzialny” – to istotna różnica. „Aby zrozumieć słowo 'współwinny’, pomyśl o słowie 'wspólnik’,” tłumaczy. „Prowadzisz samochód do ucieczki, ale nie napadasz na kasjera w banku.”
Druga część pytania – „których nie chcę” – pokazuje, że celem nie jest obwinianie się za wszystkie problemy, lecz odkrycie własnej sprawczości. „Cel tego pytania to tak naprawdę wywołanie twojej własnej sprawczości,” mówi Jerry.
Dzięki temu pytaniu możemy odkryć nasze wewnętrzne sprzeczności, jak choćby:
✓ Mówienie, że nie chcemy być ciągle zajęci, ale jednoczesne odczuwanie niepokoju, gdy kalendarz nie jest wypełniony po brzegi. ✓ Deklarowanie, że chcemy delegować, ale reagowanie gniewem, gdy ktoś podejmie decyzję bez naszej akceptacji. ✓ Pragnienie harmonii w zespole, ale nieświadome powielanie dysfunkcyjnych wzorców z naszej rodziny pochodzenia.
Równanie skutecznego przywództwa
Jerry sformułował równanie, które stanowi podstawę jego podejścia do rozwijania liderów:
Umiejętności praktyczne + Radykalne badanie siebie + Wspólne doświadczenia
=
Lepsze przywództwo + Większa odpornośćKażdy element tego równania jest niezbędny:
1. Umiejętności praktyczne
To aspekt, po który większość osób sięga w pierwszej kolejności – techniczne know-how, wiedza jak wykonywać zadania, standardowe umiejętności zawodowe. Są one istotne, ale niewystarczające.
2. Radykalne badanie siebie
To najgłębszy i najtrudniejszy element – zadawanie sobie trudnych pytań o własne motywacje, wzorce, relacje z pieniędzmi, władzą czy poczuciem własnej wartości. Jerry zauważa, że kiedy ludzie przychodzą po poradę dotyczącą „jak”, on często „doprowadza ich do szału” pytaniami w stylu: „Opowiedz mi o swoim ojcu” lub „Opowiedz o swojej relacji z pieniędzmi”.
3. Wspólne doświadczenia
Prawdziwa transformacja wymaga przestrzeni, gdzie możemy dzielić się refleksjami w bezpiecznym środowisku, mówić prawdę zamiast „wciskać kit” sobie i innym.
„Wyobraź sobie siedzenie w kręgu ludzi, którzy po prostu cię wspierają, którym naprawdę na tobie zależy jako na osobie,” mówi Jerry. „I wyobraź sobie omawianie odpowiedzi na pytania: 'Kim byłbyś bez historii o tym, kim jesteś?’ lub 'Czego chciałbyś, aby ludzie w twoim życiu o tobie wiedzieli, ale boisz się im powiedzieć?’”
Najważniejszy rezultat: większa odporność
Choć całe równanie prowadzi do lepszego przywództwa, Jerry szczególnie podkreśla wartość zwiększonej odporności.
„Ja często zakreślam tę frazę,” mówi Jerry o zwiększonej odporności, „i mówię, że to jest cel tego wszystkiego… Rozumiem, że chcesz być wspaniałym CEO, wspaniałym dyrektorem, ale to, na czym naprawdę mi zależy, to żebyś nie zabił się w tym procesie.”
Jerry odnosi się tu do własnych doświadczeń z depresją, która w jego późnych latach 30. doprowadziła go do myśli samobójczych, mimo zewnętrznych sukcesów. „Mimo mojego zewnętrznego sukcesu, byłem samobójczy i zagubiony,” wyznaje Jerry.
Checklist: Pytania do radykalnego badania siebie
Oto kluczowe pytania, które Jerry zaleca regularnie sobie zadawać:
□ Jak byłem współwinny tworzenia warunków, których nie chcę? □ Czego nie mówię, a powinienem powiedzieć? □ Co mówię, a nie jest słyszane? □ Co jest mówione, a ja tego nie słyszę? □ Kim byłbym bez historii o tym, kim jestem? □ Czego ludzie w moim życiu nie wiedzą o mnie, bo boję się im powiedzieć?
„Wiesz, że jesteś w strefie radykalnego badania siebie, gdy pytania zapierają ci dech w piersiach,” mówi Jerry. „Samooszukiwanie się, obok przywiązania, jest największym źródłem naszego cierpienia.”
Jerry podkreśla, że te pytania możesz zadawać sobie samemu – nie musisz dzielić się odpowiedziami z nikim, jeśli nie chcesz. „Najważniejszą osobą, z którą powinieneś dzielić się odpowiedziami, jesteś ty sam.”
Historia o cytrynkach – jak przeszłość kształtuje naszą teraźniejszość
Jerry dzieli się osobistą historią, która doskonale ilustruje, jak doświadczenia z dzieciństwa kształtują nasze dorosłe relacje z sukcesem i bezpieczeństwem.
„W Reboot, mojej pierwszej książce, opowiadam historię tego, co nazywam moim dążeniem do cytrynowych dropsów,” mówi Jerry. Jako dziecko dorastał w chaosie i niepewności finansowej. Źródłem stabilności byli dla niego dziadkowie, szczególnie dziadek Guido, emigrant z południowych Włoch z początku XX wieku.
„Dziadek Guido zawsze zdawał się mieć… cóż, miał ten niekończący się zapas cytrynowych dropsów, które zawsze były przechowywane w tej zielonej spiżarni przy kuchni,” wspomina Jerry. Dla małego Jerry’ego, stabilność i bogactwo łączyły się właśnie z tymi cukierkami.
Kiedy w wieku 30 lat osiągnął zewnętrzny sukces jako inwestor VC, „miał już swoje cytrynki”, ale wciąż nie czuł się bezpieczny. To był punkt zwrotny, który zmusił go do głębszej refleksji: „Jak moja relacja z pieniędzmi ukształtowała moje wybory zawodowe, wybory szkolne, moje własne poczucie bezpieczeństwa i wartości?”
Ta historia pokazuje, jak nasze dzisiejsze relacje z sukcesem, pieniędzmi i władzą są często zakorzenione w doświadczeniach z dzieciństwa. Dopóki nie uświadomimy sobie tych połączeń, będziemy nieświadomie powielać stare wzorce.
Trzy pułapki współczesnych liderów
Pułapka #1: Ciągła zajętość
- Wypełnianie kalendarza jako sposób ucieczki od niewygodnych pytań i emocji
- Lęk przed pustką i ciszą
- Brak przestrzeni na refleksję
- Poczucie własnej wartości uzależnione od ilości zadań
Pułapka #2: Przywiązanie do sukcesu
- Uzależnienie poczucia własnej wartości od zewnętrznych osiągnięć
- Strach przed odkryciem, że „nie jestem wystarczająco dobry”
- Ciągła pogoń za osiągnięciami jako zagłuszanie wewnętrznego krytyka
- Lęk przed utratą statusu i uznania
Pułapka #3: Sztywne trzymanie się „growth mindset”
- Zamiana otwartego podejścia (growth mindset) w sztywny zestaw zasad (fixed mindset)
- „Oto co mam z tym problem,” mówi Jerry. „Po pierwsze, mieć growth mindset jest bardzo, bardzo pomocną rzeczą.”
- „Ale problemem jest, jak możemy zamienić pojęcie takie jak growth mindset w fixed mindset, co jest tym zabawnym małym trikiem, który ego wyprawia.”
- Wg Petera Senge: „Praktycznie niemożliwe jest zakwestionowanie założeń, które uczyniły cię bogatym”
- Początkowy sukces staje się schematem, który trudno zakwestionować, nawet gdy przestaje działać
✅ Alternatywne podejście:
- Traktuj projekty jak sztukę, nie jak miernik wartości
- Ciesz się z rozwiązywania problemów dla samej przyjemności
- Oddziel swoją wartość jako człowieka od rezultatów
- Trzymaj się wzrostu, ale luźno podchodź do sposobów jego osiągania
Jak podsumował to jeden z uczestników spotkania z Jerrym, 19-letni chłopak: „Czyli mówisz, że nie musisz być dupkiem, żeby odnieść sukces?” Jerry uważa to za doskonałe podsumowanie swojej filozofii i dodaje: „Nie musisz czuć się nieszczęśliwy tylko dlatego, że próbujesz stworzyć karierę.”
Dlaczego zespoły naprawdę zawodzą?
Wbrew powszechnym przekonaniom, zespoły najczęściej zawodzą nie z powodu braku talentu, strategii czy wykonania, ale z powodu „nierozwiązanych demonów z dzieciństwa” ich liderów.
„Zespoły to grupy, w których zawsze występują dynamiki grupowe,” wyjaśnia Jerry. „Jest kozioł ofiarny, jest osoba mówiąca prawdę, która musi powiedzieć: 'Pozwólcie, że powiem wam, co naprawdę jest nie tak ze wszystkim, co się dzieje.’ Bez umiejętności radykalnego badania siebie przez jednostki, grupy są skazane na powtarzanie wzorców, często z rodziny pochodzenia.”
Jerry przytacza anegdotę o znanym blogerze zajmującym się oprogramowaniem, którego coaching prowadził przez wiele lat. Podczas spotkania zespołu zarządzającego zauważył powtarzający się wzorzec: „Za każdym razem, gdy zbliżaliśmy się do rozmowy o czymś naprawdę bolesnym, ktoś żartował i cała energia znikała, wszyscy się śmiali i byli mili.”
Gdy Jerry to zauważył, CEO natychmiast rozpoznał: „Jezu Chryste, to zupełnie jak w mojej rodzinie.”
Jak przypomina Carl Jung: „Dopóki nie uczynisz nieświadomego świadomym, będzie ono kierować twoim życiem, a ty będziesz nazywać to przeznaczeniem.”
Praktyczne wskazówki dla członków zespołu
Dla osób z mniejszą władzą:
Jeśli jesteś w dysfunkcyjnym zespole, Jerry zaleca zadanie sobie pytań: □ „Co przyciąga mnie do tej pozycji w pierwszej kolejności?” □ „Jak byłem współwinny, nie odpowiedzialny, w tworzeniu warunków, które mówię, że nie chcę?” □ „Jak skorzystałem z dysfunkcji istniejącej w tej organizacji?” □ „Dlaczego zawsze znajduję się w podobnych sytuacjach?”
Dla liderów:
Jeśli masz władzę w zespole: □ Akceptuj, że członkowie zespołu będą podejmować błędne decyzje □ Rozwijaj tolerancję dla decyzji, z którymi się nie zgadzasz □ Pamiętaj: „Im więcej masz władzy, tym większa twoja moralna odpowiedzialność, aby faktycznie zatrzymać się i dowiedzieć się, co robisz, aby być współwinnym tworzenia warunków, których mówisz, że nie chcesz”
Jerry ilustruje to przykładem CEO 15-osobowej firmy, która zapytała: „Dlaczego nikt w moim zespole nie może podjąć decyzji beze mnie?”
Po krótkiej rozmowie okazało się, że gdy pracownicy podejmowali decyzje, z którymi się nie zgadzała, reagowała wściekłością. Jerry wskazał kluczowy problem: „Jak możesz zatrudniać ludzi, po których oczekujesz podejmowania decyzji bez konsultowania ich z tobą, jeśli nie potrafisz znieść, gdy podejmą decyzję, z którą się nie zgadzasz?”
Metafora powalonego dębu – znalezienie swojego celu
Pod koniec swojej książki „Reboot”, Jerry dzieli się poruszającą metaforą, która pomaga zrozumieć istotę sensownego życia.
„Na końcu Reboot piszę o pewnym momencie,” wspomina Jerry. „Jestem w hrabstwie Marin. Moja żona Allie i ja jesteśmy razem. I znowu zadręczam się tym pytaniem: Czy byłem dobrym człowiekiem? Doprowadzam się do szaleństwa tym pytaniem. Czy byłem dobrym ojcem? Czy byłem dobrym partnerem? Czy byłem dobrym człowiekiem?”
Żona, zirytowana, odpowiada mu: „No dobra, już wystarczy. Dość. Jesteś dobrym człowiekiem. Przestań.”
Jerry wychodzi na spacer i napotyka przewrócony dąb z wyrwanymi korzeniami. „Patrzę na to drzewo i mówię do siebie: 'Tu leży dobry człowiek.’”
Porównuje siebie do tego dębu: „Wyobrażam sobie, że to drzewo przeżyło swoje życie z gałęziami powyginanymi przez działania, które powinno było podjąć, i działania, których nie powinno było podejmować, ale dobre wybory i złe wybory. Ale przez większość swoich 75-80 lat żyło zgodnie ze swoim celem, zapewniając schronienie i cień tym, którzy mogli znaleźć się pod nim.”
Ta metafora pokazuje, że prawdziwy sukces to nie zewnętrzne osiągnięcia, ale życie zgodne ze swoim celem i wartościami, mimo wszystkich niedoskonałości.
Dziedzictwo (legacy) – pytanie o wpływ
Jerry podkreśla wartość myślenia o własnym dziedzictwie. Jako ojciec dorosłych dzieci (w wieku 34, 32 i 28 lat), zastanawia się nad przyszłością.
„Z moimi dziećmi będącymi już w pełni dojrzałymi dorosłymi, jestem naprawdę skupiony na pytaniu: jakim przodkiem dla moich potomków chciałbym być?” mówi Jerry. „Za 20, 30, 40 lat mnie już nie będzie. Co chciałbym, aby ci, którzy przyjdą po mnie, uważali za prawdę o mnie?”
Pytania o dziedzictwo: „Jakim przodkiem chciałbym być dla moich potomków?” „Co chciałbym, aby ludzie mówili o mnie po mojej śmierci?” „Jaki świat chcę współtworzyć?”
Jerry wspomina również o kontrowersyjnej odpowiedzi Mike’a Tysona, który zapytany przed swoją niedawną walką o swoje dziedzictwo, odpowiedział: „Nie obchodzi mnie moje dziedzictwo. To tylko wymyślona rzecz, która nie ma znaczenia.”
Mimo to, Jerry uważa, że myślenie o tym, jak będziemy zapamiętani, pomaga nam skupić się na tym, co naprawdę istotne. Mówi o tym, co chciałby, aby ludzie mówili o nim: „Zależało mu na świecie, troszczył się i próbował, i był życzliwy.”
Perspektywa na sztuczną inteligencję i przyszłość pracy
W obliczu rewolucji AI, Jerry dzieli się refleksjami na temat niepewnej przyszłości pracy i roli człowieka.
„Jeśli cofniemy się o rok,” mówi Jerry, „porównywałem to do doświadczenia, które miałem… Jestem wystarczająco stary, by pamiętać, gdy nie wszystko miało adres IP. Teraz nasze lodówki mają adresy IP. To szaleństwo.”
Kiedy patrzy na rozwój AI, wyraża swoją nadzieję: „To, co podnoszę, to… mam nadzieję, że to, co nie ma znaczenia w doświadczeniu bycia człowiekiem, zostanie wypalone i przejęte, nazwijmy to przez AI, ale to, co ma znaczenie – obecność i połączenie, kontakt międzyludzki, myślenie strategiczne, formułowanie – to zostanie wyniesione, a nasze umiejętności staną się lepsze.”
Jerry dostrzega, że AI wywołuje niepokój i niepewność, ale widzi też potencjał, że może ona pozwolić nam skupić się na tym, co naprawdę ważne: „Z najbardziej optymistycznego punktu widzenia, co się dzieje, to spędzamy więcej czasu na tym, co ma znaczenie, a mniej czasu na tym, co nie ma znaczenia.”
Zamiast obawiać się, że AI odbierze nam motywację, sugeruje używanie jej jako partnera do myślenia i pisania. Jak przyznaje: „Korzystam z ChatGPT naprawdę jako partnera do pisania i myślenia w sposób, którego wcześniej nie miałem.”
Jak zacząć praktykować radykalne badanie siebie?
Krok 1: Regularna refleksja
- ✅ Prowadź dziennik – popularność dzienników wzrosła w ostatnich latach, co Jerry uważa za pozytywne zjawisko
- ✅ Zadawaj sobie trudne pytania z przedstawionej wcześniej listy
- ✅ Nie musisz dzielić się odpowiedziami z nikim – „najważniejszą osobą, z którą powinieneś dzielić się odpowiedziami, jesteś ty sam”
- ✅ Szukaj pytań, które wywołują dyskomfort – „tam jest złoto”
Krok 2: Budowanie odporności
- ✅ Oddziel swoją wartość od zewnętrznych osiągnięć – „Co jeśli to, co cię napędzało, nie było uciszaniem tego głosu, ale tym, że to po prostu sprawia ci frajdę?” pyta Jerry
- ✅ Pamiętaj, że bliscy kochają cię niezależnie od sukcesów – „Czy twoja żona będzie cię kochać, nawet jeśli podcast się nie powiedzie? Absolutnie. Czy jest idiotką? Nie, jest mądrą osobą.”
- ✅ Skup się na procesie, nie na rezultatach
- ✅ Świadomie wybieraj, co naprawdę ma dla ciebie znaczenie
Krok 3: Praca z nieświadomymi wzorcami
- ✅ Nazywaj je, gdy się pojawiają – rozpoznanie wzorca to pierwszy krok do jego zmiany
- ✅ Zauważaj powtarzające się schematy w swoim życiu zawodowym i osobistym
- ✅ Nie obwiniaj innych za dysfunkcje grupy
- ✅ Zacznij od własnej pracy wewnętrznej – „jeśli chcesz stworzyć wysoko funkcjonujący zespół, wykonaj swoją pracę, a zaczyna się ona od osoby, która ma największą władzę”
Krok 4: Dzielenie się doświadczeniami
- ✅ Znajdź bezpieczną przestrzeń do otwartych rozmów
- ✅ Twórz środowisko, gdzie ludzie mogą mówić prawdę
- ✅ Przestań „bullshitować” siebie i innych
- ✅ Buduj autentyczne relacje oparte na prawdzie
Krok 5: Refleksja nad swoim dziedzictwem
- ✅ Zadaj sobie powyższe pytania regularnie
- ✅ Pomyśl o perspektywie 20, 30, 40 lat do przodu
- ✅ Zastanów się nad wpływem, jaki chcesz pozostawić
- ✅ Wyznacz wartości, które są dla ciebie naprawdę ważne
Najważniejsze lekcje od Jerry’ego Colonny
- Nie musisz być dupkiem, żeby odnieść sukces — możesz być skutecznym liderem bez poświęcania swojego dobrostanu.
- Świadomość to antidotum na cierpienie — zrozumienie własnych wzorców pomaga przerwać destrukcyjne cykle.
- Zwracaj uwagę na pytania, które cię przerażają — tam kryje się największy potencjał rozwoju.
- Sukces bez refleksji może prowadzić do sabotażu — nieświadome wzorce często prowadzą do niszczenia własnych osiągnięć.
- Zespoły są zwierciadłem nieświadomości lidera — niewypowiedziane problemy lidera stają się problemami całego zespołu.
- Twoja relacja z pieniędzmi i sukcesem ma głębsze korzenie — zrozum swoją historię, aby nie być przez nią kontrolowanym.
- Myśl o swoim dziedzictwie — jak chcesz być zapamiętany i jaki wpływ chcesz mieć na świat?
„Nie musisz być dupkiem, żeby odnieść sukces.” – 19-letni uczestnik spotkania z Jerrym Colonną
Ten artykuł jest częścią serii notatek z wartościowych webinarów i podcastów. Bazuje na odcinku podcastu Lenny’ego Rachitsky’ego z gościem Jerrym Colonną. Pełny odcinek dostępny jest pod adresem: lennysnewsletter.com/p/jerry-colonna